Bài 23: Oxi - Ozon - Hóa Học 10 (Sách cũ)

I - Oxi 

- Kí hiệu nguyên tử:  $^{16}_{8}O$

- CTCT phân tử oxi:  $O=O$ , liên kết trong phân tử là liên kết cộng hóa trị không cực.

1. Tính chất vật lý.

- Khí oxi không màu, không mùi, không vị, hơi nặng hơn không khí.

- Khí oxi tan ít trong nước.

- Trong không khí Oxi chiếm khoảng 20% về thể tích.

2. Tính chất hóa học.

Oxi có độ âm điện lớn chỉ kém flo, không các phản ứng nguyên tử O dễ dàng nhận thêm 2e 

⇒ Oxi có tính oxi hóa mạnh.

+ Tác dụng được với hầu hết kim loại trừ Au và Pt...: 

                                 $2Cu + O_2 \xrightarrow{{t}^o} 2CuO$

+ Tác dụng được với các phi kim trừ các halogen: 

                    $S + O_2 \xrightarrow{{t}^o} SO_2$

+ Đốt cháy CO trong không khí:  $2CO + O_2 \xrightarrow{{t}^o} 2CO_2$

+ Tác dụng với các hợp chất hữu cơ: $C_2H_5OH + 3O_2 \xrightarrow{{t}^o} 2CO_2 + 3H_2O$

3. Ứng dụng:                    

- Oxi có vai trò duy trì sự sống của con người.

4. Điều chế

- Trong phòng thí nghiệm: Phân hủy các hợp chất giàu oxi và kém bền ($KMnO_4, KClO_3$ ...)

       $2KMnO_4 \xrightarrow{{t}^o} K_2MnO_4 + MnO_2 + O_2\uparrow$

- Trong công nghiệp:

     + Từ không khí: Chưng cất phân đoạn không khí lỏng.

     + Từ nước: Điện phân nước thu được khí oxi ở cực dương, khí hiđro ở cực âm: 

                           $2 H_2O \xrightarrow{điện phân} 2H_2 + O_2$

II- OZON ($O_3$ )

1. Tính chất.

- Ozon là một dạng thù hình của oxi.

- Khí ozon màu xanh nhạt, mùi đặc trưng.

- Ozon có tính oxi hóa mạnh, mạnh hơn oxi: 

   + Tác dụng với bạc ngay ở nhiệt độ thường: $2Ag + O_3 \rightarrow Ag_O + O_2$

   + Oxi không oxi hóa được ion $I^-$ trong dung dịch, nhưng $O_3$ oxi hóa được thành $I_2$

                          $2KI + O_3 + H_2O \rightarrow I_2 + 2KOH + O_2$

2. Ozon trong tự nhiên.

- Ozon được tạo thành trong khí quyển khi có sự phóng điện.

              

- Ozon tập trung ở lớp khí quyển trên cao, cách mặt đất từ 20 - 30 km → tầng ozon 

- Tầng ozon hấp thụ tia ngoại tử để bảo về con người và các sinh vật trên trái đất.

3. Ứng dụng:

- Ở 1 lượng nhỏ Ozon làm cho bầu không khí trong lành,tuy nhiên ở hàm lượng cao sẽ gây hại đến sức khỏe con người.

- Dựa vào tính oxi hóa ozon có tác dụng:

   + Tẩy trắng tinh bột, dầu ăn và các vật phẩm khác....

   + Dùng để chữa sâu răng trong y học.

   + Sát trùng nước sinh hoạt.