Bài 15: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc( Từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X). - Lịch sử lớp 10

I. Chế độ cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và những chuyển biến trong kinh tế, văn hóa, xã hội Việt Nam.

1. Chế độ cai trị 

a) Tổ chức bộ máy cai trị : 
Sau khi chiếm được Âu Lạc, nhà Triệu chia thành quận và sáp nhập vào nước Nam Việt của Trung Quốc. Tiếp đó các triều đại Hán, Tuỳ, Đường tiếp tục đặt ách cai trị lên đất nước ta. Đặc biệt từ sau khi lật đổ chính quyền của Hai Bà Trưng.
b) Chính sách bóc lột về kinh tế và đồng hoá về văn hoá :
+ Thực hiện chính sách bóc lột, cống nạp đối với nhân dân ta : bắt nộp những thứ lâm thổ sản quý, cướp ruộng đất lập đồn điền, nắm độc quyền muối và sắt.
+ Mở trường học dạy chữ Hán và truyền bá Nho giáo vào Việt Nam, bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục theo người Hán.
+ Đưa người Hán ở lẫn với người Việt.
+ Chính quyền đô hộ còn áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc nổi dậy của nhân dân ta.
c) Phân tích âm mưu của phong kiến Trung Quốc về việc thực hiện các chính sách trên :
+ Đồng hóa dân tộc ta, biến nước ta thành một quận, huyện của Trung Quốc.

2. Những chuyển biến về kinh tế, văn hoá và xã hội 

a) Về kinh tế :
+ Nông nghiệp : công cụ bằng sắt ngày càng được sử dụng phổ biến. Công cuộc khai hoang mở rộng diện tích canh tác được đẩy mạnh, các công trình thuỷ lợi được xây dựng. Năng suất lúa tăng hơn trước.
 + Thủ công nghiệp có những bước phát triển mới. Các nghề cũ như rèn sắt, khai thác vàng bạc, làm đồ trang sức... tiếp tục phát triển. Một số nghề mới xuất hiện như nghề làm giấy, làm thuỷ tinh.
+ Đường giao thông thuỷ bộ giữa các vùng, quận được hình thành.
b) Về văn hoá, xã hội : 
+ Mặc dù các triều đại phong kiến phương Bắc tìm mọi cách để nô dịch và đồng hoá, nhưng nhân dân ta một mặt biết tiếp thu những yếu tố tích cực của nền văn hoá Trung Quốc như ngôn ngữ, văn tự. Đồng thời cải biến cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Các phong tục tập quán truyền thống của dân tộc vẫn được bảo tồn. 
+ Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội là mâu thuẫn giữa nhân dân ta với chính quyền đô hộ phong kiến phương Bắc. Vì vậy, các cuộc đấu tranh giành độc lập đã nổ ra.