Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945) - Lịch sử lớp 11

I. Con đường dẫn đến chiến tranh

1. Các nước phát xít đẩy mạnh xâm lược (1931 – 1937)

- Trong những năm 30, Đức, Italia, Nhật liên minh với nhau hình thành nên liên minh phát xít - khối Trục, đẩy mạnh các hoạt động quân sự, gây chiến tranh xâm lược ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới.
- Sau khi cầm quyền, Chính phủ Hítle  xé bỏ Hoà ước Vécxai, thành lập một nước "Đại Đức" gồm tất cả các lãnh thổ có dân Đức sinh sống ở châu Âu.
- Liên Xô coi chủ nghĩa phát xít là kẻ thù nguy hiểm nhất, chủ trương hợp tác với Anh, Pháp để chống phát xít và nguy cơ chiến tranh, kiên quyết đứng về phía các nước bị chủ nghĩa phát xít xâm lược.
- Anh, Pháp không hợp tác chặt chẽ với Liên Xô, thực hiện chính sách nhân nhượng chủ nghĩa phát xít, đẩy chiến tranh về phía Liên Xô. Mĩ thi hành chính sách không can thiệp vào các sự kiện bên ngoài châu Mĩ.

2. Từ hội nghị Muy-ních đến chiến tranh thế giới

- 3/1938, Đức xâm chiếm và sát nhập nước Áo vào lãnh thổ Đức, sau đó gây ra vụ Xuyđét để thôn tính Tiệp Khắc.
- 9/1938, Hội nghị Muyních gồm những người đứng đầu bốn nước Anh, Pháp, Đức, Italia được triệu tập. Tại Hội nghị, một hiệp định được kí theo đó Anh, Pháp trao vùng Xuyđét của Tiệp Khắc cho Đức, đổi lấy việc Hítle cam kết chấm dứt mọi cuộc thôn tính ở châu Âu.
- 3/1939, Hítle cho quân thôn tính toàn bộ Tiệp Khắc, gây hấn và ráo riết chuẩn bị chiến tranh với Ba Lan.
- 23/8/1939, Hiệp ước Xô - Đức không xâm lược nhau được kí kết.
* Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh
- Hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 – 1933.
- Sự xuất hiện của chủ nghĩa phát xít.
- Thái độ, chính sách thỏa hiệp, nhượng bộ của Anh, Pháp, Mĩ.

II. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ và lan rộng ở châu Âu (Từ tháng 9/1939 đến tháng 6/1941)

1. Phát xít Đức tấn công Ba Lan và xâm chiếm châu Âu (từ tháng 9/1939 đến tháng 9/1940)

- 1/9/1939, Đức tấn công Ba Lan. Anh, Pháp tuyên chiến với Đức, chiến tranh bùng nổ. 
- Tháng 4/1940 Đức chiếm Bắc và Tây Âu (Đan Mạch, Nauy, Bỉ, Hà Lan, Lucxămbua và Pháp).
- 7/1940 Đức đánh Anh nhưng bị tổn thất nặng nề.

2. Phe phát xít bành trướng Đông Âu và Nam Âu (9/1940 – 6/1941)

- Tháng 9/1940, khối liên minh phát xít kí Hiệp ước Tam cường.

III. Chiến tranh lan rộng khắp thế giới (từ tháng 6/1941 đến tháng 11/1942)

1. Phát xít Đức tấn công Liên Xô. Chiến sự ở Bắc Phi

* Liên Xô:
- Ngày 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô, ưu thế thuộc về Đức.
* Ở Bắc Phi:
- Tháng 9/1940, Italia tấn công Ai Cập.
- Tháng 12/1942 Anh, Mĩ phản công.

2. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ

- Tháng 9/1940 Nhật đánh Đông Dương, quan hệ Nhật – Mĩ căng thẳng.
- 7/12/1941, Nhật tấn công Mĩ ở Trân Châu cảng => Mĩ tuyên chiến với Nhật, chiến tranh lan rộng toàn thế giới.

3. Khối Đồng minh chống phát xít hình thành

a. Nguyên nhân:
- Hành động xâm lược của phe phát xít trên toàn thế giới đã thúc đẩy các quốc gia cùng phối hợp với nhau trong một liên minh chống phát xít.
- Việc Liên Xô tham chiến đã cổ vũ mạnh mẽ cuộc kháng chiến của nhân dân các nước bị phát xít chiếm đóng, và khiến cho Mỹ, Anh, Pháp thay đổi thái độ, bắt tay cùng Liên Xô chống chủ nghĩa phát xít.
b. Sự thành lập:
- Ngày 1/1/1942, 26 nước (đứng đầu là Liên Xô, Mỹ, Anh) ra Tuyên ngôn cam kết cùng nhau tiến hành cuộc chiến đấu chống phát xít
-> Khối Đồng minh chống phát xít được thành lập.
c. Ý nghĩa: Đoàn kết các lực lượng yêu chuộng hòa bình, dân chủ trong một mặt trận thống nhất chống phát xít.

IV. Quân Đồng minh chuyển sang phản công, Chiến tranh thế giới thứ II kết thúc (từ tháng 11/1942 đến tháng 8/1945)

1. Quân đồng minh phản công (từ tháng 11/1942 đến tháng 6/1944)

- Từ tháng 7/1943 - 2/5/1944 Italia đầu hàng.

2. Phát xít Đức bị tiêu diệt. Nhật Bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc

* Phát xít Đức đầu hàng:
- 9/5/1945, Đức đầu hàng, chiến tranh kết thúc ở châu Âu.
* Quân phiệt Nhật đầu hàng:
- 8/8/1945 Liên Xô tuyên chiến với Nhật Bản.
- 6/8 và 9/8/1945 Mĩ ném bom nguyên tử xuống Hirosima và Nagasaki
- 15/8/1945, Nhật đầu hàng, chiến tranh kết thúc.

V. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ hai

- Phát xít Đức, Italia, Nhật sụp đổ hoàn toàn.  Liên Xô, Mĩ, Anh là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong công cuộc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
- Hậu quả: Hơn 70 quốc gia với 1700 triệu người bị lôi cuốn vào cuộc chiến, khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế. Nhiều thành phố, làng mạc, nhiều cơ sở kinh tế bị tàn phá…
- Chiến tranh kết thúc dẫn đến những thay đổi căn bản trong tình hình thế giới.