Bài 7: Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX - Lịch sử lớp 8

I. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX. Quốc tế thứ hai ra đời

1. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX

   - Vào 30 năm cuối thế kỉ XIX, trong các nước tư bản Âu - Mĩ, mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản ngày càng trở nên sâu sắc. Giai cấp công nhân đã tiến hành các cuộc đấu tranh chống lại mọi thủ đoạn áp bức của giai cấp tư sản.
   - Sự phát triển của phong trào công nhân cùng với ảnh hưởng sâu rộng của chủ nghĩa Mác dẫn tới sự thành lập các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ở mỗi nước.

2. Quốc tế thứ hai (1889 - 1914)

   - Ngày 14-7-1889, gần 400 đại biểu công nhân của 22 nước họp đại hội ở Pa-ri, tuyên bố thành lập Quốc tế thứ hai. Đại hội đã thông qua các nghị quyết quan trọng: sự cần thiết phải thành lập chính đảng của giai cấp vô sản ở mỗi nước; đấu tranh giành chính quyền, đòi làm ngày 8 giờ và lấy ngày 1-5 hằng năm làm ngày đoàn kết và biểu dương lực lượng của giai cấp vô sản thế giới.
   - Khi chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ vào năm 1914, Quốc tế thứ hai đi đến chỗ phân hóa và tan rã. Trên thực tế, các Đảng của Quốc tế thư hai, trừ Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga, đều đã ủng hộ chính phủ tư sản đế quốc. Ngọn cờ đấu tranh cho sự nghiệp của giai cấp công nhân, cho sự thắng lợi của chủ nghĩa Mác thuộc về Đảng Công nhân xã hội dân chủ với lãnh tụ là Lê-nin.

II. Phong trào công nhân Nga và cuộc cách mạng 1905 - 1907

1. Lê-nin và việc thành lập đảng vô sản kiểu mới ở Nga

   - Lê-nin sinh ngày 22-4-1870 trong gia đình nhà giáo tiến bộ. Từ thời sinh viên, ông tham gia phong trào cách mạng chống Nga hoàng. Năm 1893, Lê-nin đến Pê-téc-bua trở thành người lãnh đạo nhóm công nhân mácxít ở đây. Sau khi bị bắt và đày đi Xi-bia, ông sống ở nước ngoài. Đến năm 1903 thành lập Đảng Công nhân xã hội chủ nghĩa Nga với Cương lĩnh cách mạng
   - Lê-nin và Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga dần dần trở thành lực lượng lãnh đạo phong trào cách mạng ở Nga.

2. Cách mạng Nga 1905 - 1907

   - Đầu thế kỉ XX, Nga lâm vào khủng hoảng. Nhiều nhà máy đóng cửa, công nhân thất nghiệp tăng, lương giảm sút, điều kiện sống tồi tệ. Nhân dân chán ghét chế độ Nga hoàng thối nát. Chế độ Nga còn đẩy đất nước vào chiến tranh với Nhật Bản để tranh giành thuộc địa. Từ 1904 nhiều cuộc bãi công nổ ra, Lớn nhất là phong trào của công nhân, nông dân và binh sĩ diễn ra trong những năm 1905-1907.
   - Đỉnh cao là khởi nghĩa vũ trang bùng nổ ở Mát-xcơ-va tháng 12-1905. Chiến sĩ đã chiến đấu anh dũng nhưng cuộc khởi nghĩa thất bại vì lực lượng chênh lệch
   - Cách mạng Nga 1905-1907 giáng một đòn chí tử vào nền thống trị của địa chủ và tư sản; làm suy yếu chế độ Nga hoàng. Cách mạng Nga còn ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa, phụ thuộc.