Bài 63: Ôn tập phần sinh vật và môi trường - Sinh học 9

1. Môi trường và các nhân tố sinh thái:

          - Môi trường: + Là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng

                                + Có 4 loại môi trường chủ yếu là: Môi trường trong đất, môi trường nước, môi trường trên cạn, môi trường sinh vật

           - Nhân tố sinh thái: + Là những yếu tố của môi trường tác động lên sinh vật 

                                           + Chia thành 2 nhóm: Nhân tố sinh thái vô sinh (ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm,....) và nhân tố sinh thái hữu sinh (nhân tố sinh thái con người ( do hoạt động của con người khác với các sinh vật khác) và nhân tố sinh thái các sinh vật khác)

            - Giới hạn sinh thái: + Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định. Nằm ngoài giới hạn này sinh vật sẽ chết

                                            + Ánh sáng: Thực vật được chia làm 2 nhóm là cây ưa sáng và cây ưa bóng. Động vật chia làm 2 nhóm là động vật ưa sáng và ưa tối

                                             + Độ ẩm: Thựa vật được chia làm hai nhóm là ưa ẩm và chịu hạn. Động vật được chia làm 2 nhóm là động vật ưa ẩm và ưa khô

                                              + Nhiệt độ: Sinh vật chia làm 2 loại là sinh vật biến nhiệt và hằng nhiệt

2 Hệ sinh thái:

           - Quần thể sinh vật:

                   + Tập hợp những cá thể cùng loài, sinh sống trong 1 khoảng không gian nhất định, ở một thời điểm nhất định, những cá thể trong loài có khả năng sinh sản tạo thành những thế hệ mới.

                   + Đặc trưng cơ bản của quần thể: Tỉ lệ giới tính (tỉ lệ giữa số lượng cá thể đực/cá thể cái), thành phần nhóm tuổi (gồm nhóm tuổi trước sinh sản, nhóm tuổi sinh sản và nhóm tuổi sau sinh sản), mật độ quần thể (là số lượng hay khối lượng sinh vật có trong một đơn vị diện tích hay thể tích)

            - Quần xã sinh vật: 

                     + Tập hợp của nhiều quần thể sinh vật khác nhau cùng chung sống với nhau trong một không gian xác định, tại một thời điểm nhất định, có quan hệ mật thiết với nhau

                     + Quần xã đặc trưng bởi số lượng và thành phần loài

             - Hệ sinh thái: 

                      + Bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã. Trong hệ sinh thái các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với môi trường tạo  thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định

                      + Chuỗi thức ăn (là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau) và lưới thức ăn (chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung) biểu hiện quan hệ dinh dưỡng của các sinh vật trong hệ sinh thái